Regulamin - Czas pracy drużyn trakcyjnych

Prawidłowe powiązania między wymaganiami stawianymi przez zadania i środowisko pracy a zdolnościami operatora są szczególnie ważne w transporcie.Drużyny trakcyjne a zwłaszcza maszyniści pojazdów trakcyjnych powinni reagować bezzwłocznie i odpowiednio do sytuacji zagrożenia. Praca na granicy wydolności zwiększa prawdopodobieństwo popełnienia błędu.

Warunki wysokiego obciążenia wywołują reakcje stresowe a niedociążenie spadek uwagi.Na obciążenie pracą tej grupy zawodowej składają się czynniki obciążenia fizycznego, psychicznego i emocjonalne wywołane samą pracą i środowiskiem.Przeprowadzone badania obciążenia psychicznego maszynistów kolejowych wykazały, że istnieje wśród nich znaczne obciążenie emocjonalne i wysoki poziom znudzenia.

W trakcie jazdy maszynista nieprzerwanie odbiera informacje o stanie torów, poruszających się obiektach -nie tylko w okolicy przejazdów -także sygnały podawane przez dróżników i dyżurnych ruchu oraz pochodzących z tarcz, semaforów itp., co wymaga dużej koncentracji i uwagi.

Sygnały są na bieżąco analizowane i przetwarzane a ich efektem jest natychmiastowe podjęcie decyzji i jej wykonanie. Z kabiny pojazdu trakcyjnego natomiast maszynista czerpie dane ze służbowego rozkładu jazdy oraz urządzeń sygnalizujących o pracy lokomotywy.Istotny wpływ na wielkość obciążenia psychicznego ma monotonia.

Zadania pozbawione czynników poznawczych i emocjonalnych (niski poziom stymulacji, powtarzalność, ograniczona aktywność fizyczna) zwiększają znudzenie, czyli stan zmniejszonej aktywności wyższych centrów nerwowych.Obniżenie pobudzenia jest połączone ze spadkiem sprawności psychicznej (szybkości spostrzegania, koncentracji uwagi, itp.).

Zmieniające się warunki pracy narzucają konieczność podejmowanianatychmiastowej reakcji. Opóźnienia nie da się naprawić, a awaria podczas prowadzenia pociągu grozi zawsze poważnymi następstwami.Praca na stanowisku maszynisty kolejowego wywołuje wysokie obciążenia, prowadzące do występowania znacznego zmęczenia.

 Praktycznie wszystkie istniejące niekorzystne czynniki oddziałują na maszynistę, z których najistotniejsze to nadmierne obciążenie psychiczne i wysiłek statyczny.Wszystkie te czynniki sprawiają, że zatrudnienie drużyn trakcyjnych musi się odbywać w sposób niez

wykle przemyślany a harmonogramy pracy muszą być sporządzane zgodnie z obowiązującymi przepisami o czasie pracy.

Przewoźnicy wywodzący się z Grupy PKP (np.CARGO S.A) przywiązują należytą wagę do zatrudnienia zwłaszcza tej grupy pracowników. Wszyscy człon

kowie drużyn trakcyjnych są pracownikami etatowymi, zatrudnionymi w pełnym wymiarze godzin na stałe umowy o pracę.

Czas pracy drużyn trakcyjnych regulują zapisy w Ponadzakładowych Układach Zbiorowych Pracy, które w wielu przypadkach są bardziej precyzyjne i rygorystyczne od zapisów zawartych w Ustawie Kodeks Pracy.

Czas pracy podlega ścisłej ewidencji.Duży popyt na runku pracy na maszynistów i pomocników kolejowych pojazdów trakcyjnych sprawia, że przewoźnicy „prywatni” borykają się z poważnymi trudnościami do ich pozyskiwania do wykonywania własnej pracy przewozowej. Sprzyja to do powstawania zjawiska bardzo niebezpiecznego tj. zatrudniania tych pracowników na umowy zlecenia.

Zdarzają się przypadki, że drużyny trakcyjne podejmują dodatkowe zatrudnienie u innego pracodawcy, który nie wymaga przedstawienia ewidencji czasu pracy w zakładzie macierzystym. Kumulujący się czas pracy powoduje, że takie zatrudnienie staje się zagrożeniem bezpieczeństwa ruchu kolejowego.

Drużyny zatrudniane są ad hoc bez jakichkolwiek harmonogramów pracy, bez poszanowania obowiązujących zasad czasu pracy dla pracowników zatrudnionych w systemie równoważnego czasu pracy.

Brak wyraźnego zapisu zasad na jakich mogą być zatrudniane drużyny trakcyjne u wszystkich pracodawców powoduje różne podejście do tego zagadnienia oraz szukania rozwiązań, które sprzyjają powstawaniu groźnych zjawisk negatywnych.

Jedynym dokumentem, który obowiązuje wszystkich przewoźników jest Umowa zbiorowa zawarta między Europejską Federacją Pracowników Transportu (ETF) a Stowarzyszeniem Kolei Europejskich (CER) w sprawie niektórych aspektów warunków pracy pracowników wykonujących pracę w trasie biorących udział w świadczeniu interoperacyjnych usług transgranicznych (EUR-42005A0727/01/).

Dotyczy ona jednak niewielkiego procentu ogólnej pracy przewozowej.Znaczącym uregulowaniem zasad zatrudnienia drużyn trakcyjnych stała się odpowiedź ministra pracy i polityki społecznej oraz ministra infrastruktury na interpelację poselską nr. 9119 w sprawie przepisów dotyczących czasu pracy maszynistów. Szkoda tylko, że do tych zasad zastosowali się jedynie przewoźnicy z Grupy PKP.PIŚMIENNICTWOJolanta Koterba, Ryszard Paluch

–Obciążenie fizyczne i psychiczne maszynistów elektrowozówInterpelacja nr 9119 –Poseł Izabela Katarzyna Mrzygłocka, Wałbrzych, dnia 27 marca 2009r
Odpowiedź ministra pracy i polityki społecznej na interpelację nr 9119

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Infrastruktury –z upoważnienia ministra -na interpelację nr 9119

Wszystkie prawa autorskiezastrzeżone, wykorzystywanie w celach komercyjnych tylko za zgodą autora.